धराप बन्दै पुराना पुल, नयाँ निर्माण अलपत्र

दोलखालाई राजधानीसँग जोड्ने सिन्धुपाल्चोकको खाडीचौरमा रहेको सुनकोशी नदीको पुलको काम पनि अलपत्र छ । नयाँ पुल निर्माण अलपत्र पर्दा पुरानै पुलबाट सवारीसाधन आउजाउ गरिरहेका छन् । पुरानो मोटरेबल पुल जीर्ण बनिसकेको छ । ४० वर्षअघि बनेका दुवै पुरानो मोटरेबल पुल विस्थापन गर्न ०७३ सालमा २० करोड रुपैयाँमा ठेक्का लागेको थियो । निर्माणको जिम्मा लिएको नीलगिरि–नेसनल जेभीले नयाँ पुलको दुवैतिर पिलर उठाएर अलपत्र छाडिदिएको छ । खाडीचौरमा निर्माण कम्पनीले कामसमेत सुरु गरेको छैन । सोही कम्पनीले खाडीचौरमा पुलको जिम्मा पनि लिएको थियो ।

आर्क ब्रिज डिजाइनमा बन्ने दुवै पुलको ठेक्का ०७३ मै लागे पनि काम भने अघि बढेको छैन । सदरमुकाम चरिकोटलाई तराईसँग जोड्ने महत्त्वपूर्ण तामाकोशी पुल अलपत्र परेपछि स्थानीयले पटकपटक पुरानो पुल भाँचिने अवस्थामा पुगेको भन्दै भारवाहक सवारीसाधनलाई आवतजावतमा रोक लगाउँदै आएका छन् । अरनिको राजमार्गबाट चरिकोटतर्फ आउने मुख्य लाइफलाइन सुनकोशीको पुल निमार्णको काम अघि बढाइदिन स्थानीयले सडक डिभिजनलगायत स्थानमा आग्रह गर्दै आएका छन् । ३ वर्षदेखि खाडीचौरको पुल निकै हल्लिन थालेको स्थानीय कर्म लामाले बताए । ‘पहिला पुल ठीकै थियो, केही वर्ष भयो गाडी गुडेपछि पुल निकै हल्लिन्छ,’ उनले भने, नयाँ पुल बनाउन पनि ठेक्का लागेका ८ वर्ष बित्यो कामको सुरसारै छैन ।’

दुवै पुल दोलखाका लाइफलाइन हुन् । जिरी, रामेछाप र तराईबाट सयौं मालवाहक र यात्रुवाहक सवारीसाधन तामाकोशी र सुनकोशीको पुरानै पुलबाट आउने जाने गरेका छन् । निमार्ण पक्षले पुल बनाउने ठाउँमा स्थानीय घरटहरा भएर काम सुरु गर्न नसकेको भन्दै गुनासोपछि दोलखाको भीमेश्वर नगरपालिका–५ र वैतेश्वर गाउँपालिका–६ तामाकोसी बजारमा प्रशासन र स्थानीय तहले ७ वर्षअघि घरटहरा हटाएको थियो । सडक चौडा पारिने र पुल बनाउने भनेर भएका टहरा हटाइए पनि पुल अलपत्र पारेको तामाकोशीका स्थानीय नवराज बस्नेतले बताए । ‘सडक चौडा भएको छ, पुल निर्माण गर्ने भनेपछि टहरा हटायौं,’ उनले भने, ‘पुल भने जग उठाएर अलपत्र पारिए पनि कसैले वास्ता गरेको छैन ।’ पुरानै जीर्ण पुलबाट आवतजावत गर्ने यात्रु र सवारीसाधन जोखिममा पर्दै गएको उनको भनाइ छ ।

जलविद्युत् आयोजनाका भारवाहक सवारीसाधनका कारण पुरानो पुल थप जीर्ण बनेर कुनै पनि बेला संरचना भाँचिने अवस्थामा पुगेका छन् । तामाकोशीमा ७५ मिटर लामो डबल लेनमा बन्ने आरसीसी आर्क ब्रिज डिजाइनमा नयाँ पुल निर्माणको काम ०७५ मा सकिनुपर्नेमा निर्माण कम्पनीले विभिन्न बहानामा काम नगरी अलपत्र अवस्थामा छाडिदिएको छ । तामाकोशीमा दुवैतर्फ जिप उठाइएको छ भने सुनकोशीमा काम नै सुरु हुन सकेको छैन । पुल अलपत्र पर्दा रामेछाप र जिरीपारि निर्माणाधीन जलविद्युत् आयोजनाका भारवाहक साधन जीर्ण बनेको पुरानै पुलबाट चल्ने गरेका छन् ।

तामाकोशीको पुरानो पुलको मुखमै भासिएपछि सडक डिभिजन कार्यालयले आवतजावतमा समस्या पर्ने भन्दै ग्याबिन लगाएर भरथेग गरेको छ । महाशाखाले दुई पटक पुल निर्माणको ठेक्का थप गरे पनि अझै पनि निमार्णको काम अघि बढेको छैन । सडक डिभिजन कार्यालय, दोलखाले पुल महाशाखालाई पुरानो पुलमा जोखिम बढेको भन्दै नयाँ पुलको काम अघि बढाइदिन पटक–पटक ताकेता गरिरहेको इन्जिनियर भरत श्रेष्ठले जनाए । ‘हामीले पुरानो पुल निकै जीर्ण भएको भनेर पुल महाशाखालाई काम अघि बढाइदिन आग्रह गरेको धेरै भइसक्यो,’ उनले भने, ‘अझै पनि महाशाखाले पुल अलपत्र पार्ने निर्माण कम्पनीलाई काममा फर्काएको छैन ।

सडक डिभिजन कार्यालयले पुरानो पुलको परीक्षणसमेत हुन नसकेका कारण थप जोखिम बढेको उनको भनाइ छ । दुवै पुलको भारवहन क्षमता परीक्षण गरिदिन आग्रह गरिरहेको उनले बताए । पुरानो पुल जीर्ण भइरहेकाले भारवाहक सवारीसाधनलाई पुलबाट प्रवेशमा रोक लगाएको उनले जनाए । उक्त पुरानो पुल १२ टन क्षमताको भए पनि ४० टन सम्म जलविद्युत्का सामग्री बोकेर भारवाहक साधन गुड्ने गरेका छन् । पुल अलपत्र पार्ने निर्माण कम्पनीको ठेक्का तोड्ने वा सोही निर्माण कम्पनीबाट काम अघि बढाउने भन्नेमा पुल महाशाखाले निर्णय नलिँदा निर्माणको काम थप अन्योलमा छ ।

०८० माघमा सडक विभागअन्तर्गतको पुल महाशाखाले निर्माण कम्पनीलाई ठेक्का तोड्नका लागि आशयपत्र निकालिसकेको महाशाखाका प्रमुख ललितजन खनालले बताए ।